Plan Inwestycyjny dla Europy to jedna z najnowszych inicjatyw Unii Europejskiej. Został zaprezentowany w listopadzie 2014 roku przez Komisję Europejską (KE) i Europejski Bank Inwestycyjny (EBI). Ponieważ pomysłodawcą planu jest przewodniczący KE Jean-Claude Juncker, plan nazywany jest także "Planem Junckera".
Celem Planu inwestycyjnego dla Europy jest wzrost inwestycji europejskich w sektorze badań i rozwoju, infrastruktury, wzrost konkurencyjności, zwiększenie miejsc pracy oraz ożywienie gospodarcze w sektorze Małych i Średnich Przedsiębiorstw (MŚP).
Plan Inwestycyjny ma na celu eliminację skutków kryzysu gospodarczego i finansowego, którego jednym z elementów jest spadek poziomu inwestycji w Europie o ok. 15 % w porównaniu do roku 2007 (ostatniego roku przed kryzysem). Owe 15 % przekłada się na blisko 300 mld euro.
Inicjatywa nawiązuje do dziesięciu priorytetów Komisji Europejskiej pod przewodnictwem Jean-Claude Junckera. Jednym z nich są "Miejsca pracy, wzrost gospodarczy i inwestycje". Pozostałe dotyczą m. in. unii energetycznej, unii gospodarczej i walutowej, umowy UE z USA czy migracji.
Plan Inwestycyjny składa się z trzech filarów. Pierwszym i najważniejszym jest Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS) powstały w 2015 roku w wyniku strategicznego partnerstwa Komisji Europejskiej i Europejskiego Banku Inwestycyjnego. Początkowy budżet EFIS wynosi 21 mld euro, z czego 16 mld zostało zaangażowane z budżetu UE, a 5 mld przekazał EBI. Dzięki Funduszowi do końca 2017 roku mają zostać uruchomione inwestycje warte 315 mld euro. Duże powodzenie planu inwestycyjnego prowadzi do rozmów na temat jego przedłużenia o kolejne lata, co ma wygenerować kolejne miliardy euro.
Obok EFIS powołano również Europejskie Centrum Doradztwa Inwestycyjnego (ECDI) oraz Europejski Portal Projektów inwestycyjnych (EPPI).
ECDI udziela wsparcia doradczego i technicznego dla projektów inwestycyjnych na każdym etapie ich przygotowania.
EPPI jest narzędziem umożliwiającym potencjalnym inwestorom przegląd przedsięwzięć inwestycyjnych z całej Europy, które są opisane w sposób możliwie najbardziej przejrzysty, tak aby inwestor mógł właściwie oszacować ryzyko danego projektu
Wsparcie ze strony EFIS jest finansowaniem zwrotnym i polega na udzieleniu pożyczki. Oprocentowanie kredytów zależy od stabilności podmiotu, ustala się je indywidualnie, powinno być niższe niż to możliwe do uzyskania w warunkach komercyjnych.
EFIS jest podzielony na dwa tzw. okna. Okno "infrastruktura i innowacje" obejmuje projekty o wartości minimum 25 milionów euro. Natomiast w ramach okna „MŚP” Europejski Fundusz Inwestycyjny (EFI) wspiera sektor MŚP instrumentami finansowymi dostarczanymi przez sieć pośredników finansowych, np. Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK).
Firmy, które ubiegają się o pieniądze dla dużych projektów, powinny najpierw wysłać memorandum informacyjne do warszawskiego oddziału EBI (w przygotowaniu memorandum pomaga Ministerstwo Rozwoju). Następnie wniosek zostaje przekazany centrali EBI w Luksemburgu, a jeżeli zostanie dobrze oceniony, trafia do komitetu inwestycyjnego – grupy międzynarodowych ekspertów w zakresie finansowania i inwestycji.
Plan Inwestycyjny dla Europy jest też okazją do wsparcia Małych i Średnich Przedsiębiorstw . MŚP nie muszą działać w dziedzinach kluczowych dla polityki UE (związanych ze wspomnianymi priorytetami).
To właśnie sektor MŚP uzyskał jak dotąd największe finansowanie w ramach planu Junckera (stan na listopad 2016 roku). Na dalszych miejscach znalazły : energetyka, RDI (badania, rozwój i innowacje) i gospodarka cyfrowa.
(opracowanie: Michał Witas - Punkt Informacji Europejskiej Europe Direct – Katowice)
